คำสอนยาย

เราเกิดมาก็ต้องแก่ แก่แล้วก็ต้องตาย เพราะฉะนั้น ต้องเข้าวัดตั้งแต่ยังหนุ่มยังสาว ถ้าเราตายแล้ว เขาก็ต้องหามเราเข้าวัด อย่างไร ๆ เราก็ต้องเข้าวัด ตัวเราเหมือนบ้าน เวลาตายสังขารก็ต้องทิ้งไว้ ตัวที่ไปเกิดมาเกิด ก็ออกไปจากบ้าน เราเอาไปได้ก็มีแต่บุญและบาป ทำบุญก็เอาบุญไป ทำบาปก็เอาบาปไป มีนาคม พ.ศ. ๒๕๓๕

ใบไม้ร่วง เหมือนชีวิตคน เราทุกคนก็ต้องร่วงตายไป เหมือนใบไม้ ยายคิดถึงความแก่และความตายทุกวัน วันละหลายๆ ครั้ง ๒๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๕

ยายไม่เคยเบื่อการสร้างบารมี ไม่เคยเบื่อหรือเกียจคร้านในการปฏิบัติธรรม หรือสร้างกุศลธรรมเลย ยายจะเอาบุญไปมาก ๆ ยายจะไม่ยอมให้ใจห่างจากศูนย์กลางกายเลย เวลาออกมาทำงานอย่างอื่นเดี๋ยวเดียว ก็รีบเอาใจกลับไปศูนย์กลางกายใหม่ เดี๋ยวบุญจะขาดสายไป ที่ศูนย์กลางกาย เป็นเหมือนหลุมหลบภัย เป็นเกราะคุ้มภัย อัคคีภัย โจรภัย ภัยใด ๆในโลกนี้ หรือในวัฏสงสาร ไม่อาจทำอันตรายได้เลย นอกจากร่างกายเราแล้ว ทำร้ายใจไม่ได้เลย ๒ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๒๒

ชีวิตเราเกิดมาคนเดียว ตายก็คนเดียว จะมัวไปห่วงใครไม่ได้ ตัวเราเองยังเอาตัวไม่รอด เมื่อตัวเราเองยังเอาตัวเองไม่รอด ยังไม่มีที่ยึดที่เกาะแน่นอน ก็แสดงว่า ตัวเรายังไม่แน่จริง อาจจะเสียทีพญามารเมื่อไรก็ได้ เกิดมาแล้ว พบพระพุทธศาสนาแล้ว พบวิชชาที่สำคัญและมีประโยชน์ที่สุดแล้ว ยังไม่รีบขวนขวายเมื่อยังหนุ่มยังสาวอยู่ แล้วจะรอไปเมื่อไร เมื่อแก่แล้วก็ทำอะไรไม่ได้ เรายังไม่รู้แน่ว่า จะตายเมื่อไร เกิดปุบปับตายไปมิตกนรกหรือ ? ไม่กลัวว่า เกิดมาแล้วจะเป็นโมฆะหรือ ? ไม่เสียดายเวลาหรอกหรือ ? ชีวิตนี้เกิดมาสร้างบารมี บุญที่ได้เพิ่มขึ้น ก็รักษาให้ดี มีแต่บุญเท่านั้นที่จะช่วยเราได้ บุญละเอียดเป็นบุญที่สำคัญมาก เรายังทำบุญละเอียดน้อยอยู่ แล้วเราจะหวังอะไรกับชีวิต ถ้าเกิดมาครั้งนี้เพื่อให้เป็นโมฆะ แล้วจะเกิดมาทำไม ? เห็นแก่คุย เห็นแก่เล่น เสียเวลาเปล่า ๆ เราได้อะไรบ้าง ?…

ธรรมะเป็นของละเอียดลุ่มลึกมาก ยากที่คนทั่วไปจะเข้าถึงได้ง่าย ๆ หรือเข้าใจได้ภายในช่วงเวลาอันสั้น กว่าเราจะได้เกิดมาเป็นมนุษย์ ยากนะ ลำบากนะ จะได้เป็นมนุษย์ไม่ใช่ง่าย ๆ ฉะนั้น เราเกิดมาแล้ว พบพระพุทธศาสนาแล้ว ก็ต้องสร้างบารมีให้คุ้มค่า เพื่อให้บุญบารมีของเราเต็มเปี่ยม จะได้หาทางพ้นทุกข์ได้ เกิดมาแล้ว จะเป็นอะไรก็ช่าง มีฐานะอย่างไรก็ช่าง จะอย่างไรเราก็ทนเอา เราเกิดมาแล้วนี่ จะไปเปลี่ยนแปลงอะไรได้ กรรมเราทำไว้อย่างไรก็ได้อย่างนั้น ถ้าอยากให้ดีกว่านี้ก็ต้องทำความดีให้มากยิ่งขึ้นอีก ในเมื่อเกิดมาแล้วทุกคนก็ต้องตายทั้งนั้น ตัวเราเองก็ต้องตายด้วย และก็ไม่รู้ว่าจะตายเมื่อไร เราต้องขวนขวายหาบุญกุศลติดตัวเราไปมาก ๆ สมบัติอย่างอื่นเราก็ไม่สามารถนำติดตัวไปได้ เราเกิดมาแล้วเป็นอย่างนี้ ก็ต้องทนเอา ทนเอาเถิด ทำให้ดีที่สุด ทำตัวของเราให้ดีที่สุด แล้วพยายามทำทุกสิ่งทุกอย่างให้ดีที่สุด ในอนาคตข้างหน้าจะได้แต่สิ่งดี ๆ เราทำก็ตาย ไม่ทำก็ตาย ฉะนั้นเราทำดีกว่า…

เราแก่แล้วนะ อย่านึกว่ายังเป็นหนุ่มเป็นสาวอยู่ ให้คิดถึงความแก่ตลอดเวลา ถ้ายังทะนงว่าเป็นหนุ่มเป็นสาวอยู่ ก็จะทำให้หลงตกนรกได้ง่าย ๆ เอาบุญละเอียดให้มากกว่าบุญหยาบ เพราะบุญละเอียดทำให้หลุดจากกิเลส ๑๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๘

ให้พิจารณาว่า เราแก่ไปทุกวันแล้วนะ อย่านึกว่ายังเป็นหนุ่มเป็นสาวอยู่ ยายนึกว่ายายแก่ตั้งแต่ยายยังเป็นสาว ทำให้ยายเร่งสร้างบารมี ๒๔ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๔

ยังหนุ่มยังแน่น รีบโกย รีบพาย ตลาดจะวาย สายบัวจะเน่า? เราต้องรีบโกย รีบพายนะ ใครจะพร่องก็ช่างเขา แต่สำหรับเราเองต้องให้สมบูรณ์ ภพชาติสุดท้ายแล้ว ต้องเอาแต่สิ่งที่ดี ๆ ติดตัวไป ไปคว้าธงชัยของชีวิตให้ได้ ที่จะให้ถอยหลังกลับไม่มี อีกแล้ว มีแต่รุดหน้าไปเรื่อย ๆ ที่ว่าภพชาติสุดท้าย เพราะว่าก่อน ๆ นั้นทำกันจริงบ้าง ไม่จริงบ้าง แต่ภพชาตินี้ต้องจริงที่สุด ไม่มีใครยอมใครแล้ว ฉะนั้นต้องอธิษฐานล้อมคอกไว้ให้ดี ให้พบแต่สิ่งที่ดี ๆ ตลอดไป ให้ได้ประพฤติพรหมจรรย์ทุกภพทุกชาติ ตลอดอายุขัย ตราบจนกระทั่งเข้าสู่พระนิพพาน คนไม่ดี ไม่มีศีล ไม่มีสัตย์ อย่าได้พบเลย ที่สุดในโลกเรานี้ก็มีแต่บุญและบาป มีแต่ธาตุกับธรรมเท่านั้น ไม่มีอย่างอื่นเลย มนุษย์เป็นเพียงหุ่นที่ถูกเชิดด้วยบุญและบาป…

ยายอธิษฐานว่า แม้จะเป็นโรคหนักหนาเพียงใดก็ตาม ขออย่าให้หมอปิดบังเลย ขอให้หมอบอกให้รู้หมด จะได้เตรียมตัวเตรียมใจได้ ๒๔ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๒๔

ยายนึกถึงความตาย จึงได้ทอดกฐิน ทอดผ้าป่า ยายคิดว่า เวลามันไม่รอ เดี๋ยววัน เดี๋ยวคืน เดี๋ยวพรุ่ง ไม่รู้จะตายเมื่อไร ยายรีบ ๆ ทำไว้เป็นบุญติดตัวไป คนเราตายไปแล้ว เอาอะไรไปไม่ได้ เอาไปได้ก็แต่บุญกับบาป คนเราเหมือนหุ่น บุญบาปพาไป ทำบุญ บุญก็เชิด ทำบาป บาปก็เชิด ๒๘ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๓๕